Tất cả các loại dầu nhớt (nhờn) được sử dụng trong động cơ và chi tiết máy đều phải thay thế theo một chu kỳ hoạt động. Và việc thay thế dầu bôi trơn như thế nào cho đúng cách để bảo vệ nâng cao hiệu suất cho động cơ thì không phải ai cũng biết.
Thay thế dầu bôi trơn thế nào cho đúng cách?
Trong máy móc có rất nhiều thiết bị cần dầu bôi trơn, truyền áp suất, làm mát…. Cần phải sử dụng các loại dầu bôi trơn hay hóa chất cho thật chính xác. Bản thân các loại dầu cũng có các thông số và phẩm cấp riêng, việc dùng lẫn lộn là rất nguy hiểm hoặc chí ít là làm hỏng hay giảm tuổi thọ xe. Các loại dầu phổ biến là:
1. Dầu động cơ (engine oil):
Là loại dầu mà nhiều người biết đến nhất, từ xe máy cho tới xe… lửa đều phải dùng. Tuy nhiên, nó cũng chia làm nhiều phẩm cấp và chủng loại khác nhau. Thông số hay được nói tới nhất lại là độ nhớt (SAE) thay vì phẩm cấp (Grade, S… cho máy xăng và C… cho máy dầu). Độ nhớt thích hợp cho động cơ xe tùy thuộc vào nhiệt độ môi trường nên đa phần các nhà nhập khẩu hay sản xuất đều chọn bán loại phù hợp, là người tiêu dùng ta chỉ nên quan tâm tới phẩm cấp thôi. Động cơ xe sẽ được nhà sản xuất (NSX) khuyến cáo dùng dầu nhớt có phẩm cấp tối thiểu, dùng tốt hơn mức đó thì tốt nhưng đừng dùng thấp hơn.
Ví dụ: xe bạn được khuyên dùng dầu SG, đừng ngần ngại gì khi mua 1 can dầu SJ về thay, nhưng nhớ là không bao giờ cho em nó uống dầu SE nhé ! Có một việc cần nói thêm là chỉ châm dầu động cơ trong mức cho phép, việc châm quá nhiều dầu không những không làm “mát máy” như nhiều người nghĩ mà còn tổn hại đến công suất và tuổi thọ động cơ.
2. Dầu hộp số và bộ cầu (Gear oil):
Đây là loại dầu cho bánh răng, có độ nhớt cao hơn dầu động cơ và ít phải thay định kỳ hơn. Tuy nhiên không phải vì thế mà xem thuờng nó. Việc thay sai dầu vào hộp số hay bộ cầu (thường gặp nhất là thay dầu động cơ vào hộp số) đã làm cho nhiều bác tài phải khóc ròng vì hối hận đó. Hãy tham khảo chính xác loại dầu truyền động mà xe bạn cần, thường là SAE 90 cho hộp số và cầu chung hộp số (cầu trước) và SAE 120 cho cầu vi sai (cầu sau).
3. Dầu Hộp số tự động (Automatic Transmission oil, AT oil):
Đây là loại dầu khá đạc biệt, tuy là có độ nhớt tương đương SAE 10 nhưng lại khác nhiều với các loại dầu bôi trơn thông thường có cùng độ nhớt. Việc chọn đúng loại dầu mới giúp xe bạn vận hành êm ái, phát huy đúng công suất và tránh được những hư hỏng không đáng có với bộ số tự động- một bộ phận nổi tiếng về sự phức tạp, tinh xảo và khó sửa chữa! Có vài mác xe ghi rất rõ ràng loại dầu hộp số AT phải thay, thậm chí tới cả hãng SX cũng được khuyến cáo. Dầu AT này tuy có hơi khó mua và thay thế nhưng việc thay nó định kỳ và đúng chủng loại là rất cần thiết.
4. Dầu phanh, dầu thắng (Brake Fluid):
Đây là cách gọi chung cho dầu thủy lực dùng trong hệ thống phanh và ly hợp manual. Bản thân người viết cũng đã không chỉ một lần gặp phải và xử lý việc hệ thống phanh bị châm nhầm dầu động cơ. Hết sức phiền phức vì đường ống bị kết tủa đóng kẹt, các chi tiết cao su bị nở giãn, phải thay thế toàn bộ và súc rửa toàn hệ thống. Đặc biệt nếu là xe có ABS thì nên… đặt hàng bộ Actuator mới là vừa. Thường thì dầu phanh chỉ hụt 1 ít do bố thắng (má phanh) mòn, như vậy thì không cần châm thêm vì khi thay bố mới mực dầu sẽ tự đầy lên lại. Nếu dầu phanh cạn nhanh tới mức báo đèn thì phải kiểm tra ngay, chắc chắn có sự rò rỉ ở đâu đó, việc này cực kỳ nguy hiểm.
Việc châm dầu hay thay dầu vì vậy nên hết sức cẩn trọng, theo kinh nghiệm thì nếu không biết chắc là dầu hiện dùng là loại nào thì chí ít cũng thay loại dầu phanh cùng màu (vàng, đỏ…) để tránh những hư hỏng đáng tiếc. Tốt nhất nếu bạn muốn đảm bảo, hãy thay toàn bộ dầu phanh bằng một loại dầu mà bạn chọn, sau đó chỉ châm thêm đúng loại đó khi bạn sửa chữa xe.
5. Dầu tay lái trợ lực:
Đây cũng là 1 loại dầu nên đề cập tới. Thường thì thợ sửa hay lấy dầu… pha xăng của xe 2 thì để châm hay thay cho bạn. Hãy chặn đứng thói quen đó bằng cách bắt họ mua đúng loại dầu mà NSX khuyên dùng, nếu không làm được điều đó thì hãy thay dầu của Hộp số tự động vào, đó là việc làm đúng kỹ thuật. Nếu xe bạn đang dùng là AT thì việc thủ sẵn 1 bình dầu AT trong xe để châm cho hộp số và trợ lực lái là không thừa đâu. Cũng như dầu phanh, việc hụt nhanh dầu tay lái cũng cần kiểm tra ngay lập tức để khắc phục kịp thời.
6. Dầu tản nhiệt Coolant:
Thường thì xe bạn đã có sẵn nó trong Hệ thống làm mát, bạn chỉ cần châm thêm nước tinh khiết vào hệ thống làm mát (HTLM) là đủ. Tuy nhiên, nếu bạn cảm thấy nuớc trong HTLM của xe bạn có vẻ bẩn hay là muốn thủ dùng vài loại Coolant mà bạn mới phát hiện ra thì hãy thay toàn bộ nước làm mát trong xe bạn và súc rửa luôn HTLM trước khi thay Coolant mới
Sử dụng và lựa chọn các giải pháp bôi trơn phù hợp với đặc trưng cấu tạo hoạt động của máy móc là yếu tố quan trọng, có thể làm bạn lúng túng về lựa chọn về dầu bôi trơn hãy sử dụng mỡ bôi trơn. Về lý thuyết, dầu bôi trơn không thể thay thế lẫn nhau cho mỡ bôi trơn, mỗi loại đều có đặc trưng riêng của nó. Sử dụng như thế nào cho chính xác đòi hỏi người sử dụng phải có chuyên môn.